Category: wiersz

Poezja – wbrew sobie wracam do niej

Bogumił Pacak-Gamalski

Czemu ‘wbrew’? Wydaje mi się, że łatwiej by było jej nie czytać, a jeszcze łatwiej nie pisać. Tak, można sobie a muzom. Ale jeśli ludziom, to dużo trudniej. Za każdym razem jest to pewne emocjonalne harakiri, jakieś rytualne obnażanie się, emocjonalny ekshibicjonizm. Może innym łatwiej? Nie wiem, tak brutalnie nigdy żadnego nie pytałem.

Porządek świata

Ta cisza coraz głośniejsza,

która nocami przybywa,

stale czeka, ciągle śmielsza.

Coraz bardziej natarczywa,

Siada na łóżku milcząco,

uśmiecha się, jak więdnący

kwiat gwiazd za nocą gasnącą.

Niczym szept zasypiający.

Zza szyby słychać nocny ruch

ulicy starego miasta

i par zmęczonych szybki trucht.

Lampa uliczna też zgasła.

Na końcu i cisza milknie

nim różem niebo zacznie dnieć.

Jeszcze powieka drgnie,

jeszcze marzenie będzie biec.

Cisza, jak nocny motyl,

na parapecie okna spocznie.

Gwiazdy zaczną obroty

sfer miesięczne i roczne.

Wszystko jest, jak być miało,

i nic się nie zapodziało.

(B. P-G, czerwiec, 2025)

Part II of things lost, but found later

Part II of things lost, but found later

Bogumil Pacak-Gamalski

My previous post In Polish dealt with my panic, after I realized that I have lost two days. Can you imagine the truly cosmic consequences for the future if two days were really lost?! Entire galaxies might have never been formed, civilizations not born.

But that was not as tragic (or comic) the other day, when I realized I have lost a poem. My own, and one I was certain I have written. I have checked all my notebooks – there is unfortunately a big array of them lying on the tables, on bookshelves, in drawers. Hardly ever my poems are being written originally on a computer or typewriter (yes, I am old and used to have and used typewriters, the first one was not even electric, LOL). But the poem was nowhere to be found.

I was certain that I wrote it yesterday while being on a rocky beach in South Surrey. It was low tide in the massive Mud Bay. That water retreated quite a bit and exposed very shallow patches full of little life creatures in it, as in any healthy sea.

I was sitting there sun tanning and observing absolutely crazy dance-ritual of eagles helping themselves to this amazing sea buffet. That observation led me to writing right there a poem about the eagles, therefore it means that I had with me one of my notebooks. Another peculiarity of mine is always adding a date of my writing. The date connects it to indexing it, but – for myself anyway – opens an emotional connection within me with particular time of my life, particular place. Hence, when I rummaged through my notebooks I didn’t bother reading the text; instead I simply quickly glanced for the date ‘June 08, 2025’. And there wasn’t anything with that date in recent entries. Zilch, zero. The last entry in a notebook I suspect the most, had a date ‘June 08, 2024’.  Yes, it even mentioned the place ‘Crescent Beach’. You would think I would realize that obvious mistake, since in 2024 I couldn’t have possibly be on Crescent Beach in Britsh Columbia. In June 2024 I was still in Halifax in Nova Scotia! Right? No, wrong! You see, there is one of the most beautiful beaches in Canada only an hour drive from Halifax toward Sambro. It is without a doubt a gem of unparallel beauty, a marvel.  It is called … Crystal Crescent Beach, LOL. I have simply not registered one world ‘Crystal’ and it created the entire confusion.  In exasperation I was left with no choice but to read the actual text under the date. Yes, it was my poem about the eagles from Crescent Beach in South Surrey.  For some reasons, when I was writing down the date, I wrote 2024 instead 2025.

A partial return to sanity was possible. And a poem was found, as you can see below.

Eagle’s joy

The eagles are dancing,

they are dancing with joy,

with abundance of life.

Shallow waters before the tide,

brings Pandora’s box of snacks:

morsels worth the king tables;

the powerful emperors of skies.

Dance! I won’t disturb your joy,

I’m just a scribe to chronicle

your royal entourage, vivante royal,

above us, mere earthlings and scribes.

What do you see, when you look down

per chance at us, o Mighty Skywalker?

Eagles thought for a moment and answered:

We see you all like silvery fish thrown by wave

on the rocky beach. Your pink skin blinking

as a stardust, your eyes wide open and gills

quivering rapidly like leaves in the wind.

Trying to live a day longer, perhaps a season.

Having received their answer, I gathered

my belongings from the beach: folding chair,

towel, sunscreen, my notebook and sunglasses.

With my backpack full, I began heading home.

Two young naked boys under blue umbrella

were just finishing their picnic. Like a scene

from summery watercolour in a tiny gallery

somewhere in Dover on an English Channel.

Maybe it was Hastings, or Brighton, who knows?

The boys waved to me (from the watercolour?)

and yelled: finished already? Stay! It’s still early.

I laughed at them: No, darlings, I’m done.

But you are not. Enjoy and savor every second of it

A pair of eagles circled above my head approvingly.

ne me quitte pas …

ne me quitte pas …

Bogumił Pacak-Gamalski

 Ne me quitte pas,  ne me quitte pas śpiewa Simon[i]. Stara piosenka Brela otwiera świeże rany, otwiera wielkie, okrągłe oczy smutku. Nie odchodź … . Te dni okrutne, gdy odszedłeś. Jakże samolubnie ty sam, beze mnie. Dlaczego? Przecież mogłem być czulszy, słodszy, wierniejszy. Powinieneś, mimo tych wszystkich moich braków i ułomności, docenić naszą wspólną miłość, naszą a nie tylko Twoją lub moją i zabrać mnie w tą inną, nową drogę.

Tutaj, teraz bez Ciebie? Myślałem, że tu, w naszym najdłuższym pobycie i najsłodszym domu w Vancouverze znajdę smutno-sentymentalny uśmiech, odpoczynek, czas na refleksję. Początkowo nawet wydawało mi się, że tak jest. Nawet ciepło było i serdecznie na wycieczkach wspólnych z serdecznym przyjacielem. Rozmowy o życiu, o muzyce, troska o jego młodość by znalazł to, co w życiu najważniejsze, co mu nadaje sens najgłębszy. Miłość romantyczną.

Ale jestem już tylko skorupą i echem słów dawno wypowiedzianych, historii dawno przeżytych i ścieżek, gdzie trawa zarosła moje ślady. Tak, jak ślady nagich stóp moje i tego przyjaciela na piasku plaży, gdzie chodziliśmy. Zabrała je fala przypływu.

A rady? Rady dawane tym, co żyją mogą męczyć i nudzić po jakimś czasie. Nudzić adresatów. Wszak oni żyją teraz i tu, a ja mówię głosem z przeszłości.

Laisse-moi devenir

L’ombre de ton ombre

L’ombre de ta main

L’ombre de ton chie [ii]

ne me quitte pas

nie opuszczaj mnie

nie teraz jeszcze

miłość ciągle trwa

nie zostawiaj mnie

w tych lasach zieleni

szmaragdowym morzu

gdy kwitnie nasze życie

nie będę szlochać więcej

ni przeklinać dni i nocy

świeże kwiaty przyniosę

kochać będę miękcej

co jesień nam da

przyjmiemy jak dar

minut kilka jeszcze

ne me quitte pas

(B. Pacak-Gamalski, 03.05.25, New Westminster)

Mówiłeś do mnie, że ja jestem Twoim domem. Kłamałeś? To, dlaczego wyszedłeś i dom opuściłeś? Cóż dom zresztą? Deski tylko i meble. Nawet książki moje cóż? Są we mnie i tak, nowych stron już nikt nie dopisze. Obrazy? Tych kształt, odcienie i barwy też na pamięć znam. Więc, gdzie poszedłeś lekko by się razem szło, bez ciężarów, bez bagaży.

Podaj mi rękę, niech będzie jak most przez zatokę, ja po nim przejdę na Twój brzeg. Ta rzeka pod oknem moim teraz, rzeka, za którą jest nasz stary dom, jest tak szeroka, jak ta zatoka dzieląca Halifax od Dartmouth. Chcę na ten drugi brzeg do Ciebie przejść. Mówisz, tłumaczysz smutno, że tam jest pusto i nie ma nic. Nie prawda. Tam jest nasza miłość. Podaj mi dłoń i pomóż przejść na tamten brzeg i pusto nigdy już nie będzie nam. Zbudujemy tam wiszące Ogrody Semiramidy, gdzie ptaki będą śpiewać o miłości. I już nigdy nie będę sam.

Kamienne forty budowałem na dzikiej plaży nad Atlantykiem – nieme pomniki naszej miłości w Lower East Chezzetcook. Miesiącami toczyłem głazy, kamienie i kłody przez fale naniesione. Czy sztormy przetrwały? Nie wiem. Ale miłość nie może być samotna. Miłość musi mieć partnera. Więc wróć, podaj mi ramię i pozwól na Twój brzeg tutaj przejść. Ne me quitte pas.

[i] Ne Me Quitte Pas (Audio) – YouTube Music

[ii] frag. ostatniej zwrotki piosenki we francuskim oryginale

Dwa Domy

Bogumił Pacak-Gamalski

30 kwietnia, w New Westminster. Jestem za barem. Sam, ale z kufelkiem piwa ale. Dawno sam nie zaprosiłem siebie na piwko. Jedno wystarczy – i tak mam niezłe zawroty głowy po wypadku i bez pomocy piwa.  To jedno wszak smakuje wybornie, a bar praktycznie po drugiej strony ulicy. Wieczór ciepły, bywalcy chyba starsi ode mnie ode mnie próbują swoich sił przed mikrofonem. Z rezultatem podobnym do opery sprzed kilku dni: jedni świetni w country songs, drudzy głosu może nie stracili, ale muzykalność zdecydowanie, a jako że muzykalność trudno stracić, to pewnie nigdy jej jednak nie mieli. Co jest zupełnie OK – można muzykę lubić bez zdolności muzykalnych.

Ktoś gra bardzo ładnie na harmonijce, a to instrument wdzięczny, choć bardzo rzadko spotykany na koncertach muzyki poważnej. Letni wieczór w popularnym barze. Bywałem tu kilkanaście lat temu, bywam i teraz. Miło być na swoich kątach.

Rekuperacja powypadkowa nie idzie ani do przodu ani do tyłu. System zdrowotny przestał działać lub działa na zasadzie łutu szczęścia i przypadku. Trochę lepiej dla tych, którzy mają własnego lekarza domowego. Ja nie mam. Zabawne jest, że kilka tygodni temu dostałem pismo z Nowej Szkocji, że jestem teraz stałym pacjentem doktora X … rok po przeprowadzce z Nowej Szkocji nad brzeg drugiego oceanu, z drugiego końca kontynentu. Może jak wjadę do Polski za rok-dwa, to dostane pismo, że mam stałego lekarza w Vancouverze. Wizyty będą darmowe, ale dojazdy koszmarnie drogie, LOL.

          Ale mimo wszystko to autentycznie piękny kraj. Kocham jego oszałamiającą naturę i jego etnicznych wachlarz z całego globu. Spacery ulicą są spacerami, jak w galerii kolorów, odcieni, akcentów. I mimo zadrażnień, ta mozaika pracuje, funkcjonuje zgodnie i pogodnie.

W zasadzie mógłbym bez problemu mieszkać w jakimkolwiek kraju, gdzie panuje demokracja (to warunek sine qua non), ale Domy mam tylko dwa: Kanadę i Polskę. Przyznaje, że bardzo różne, ale to już efekty historii. Oba są piękne na swój specyficzny sposób.

Często wszak zapominamy jak bardzo Polska i Kanada są inne niż były w swoich dawnych wcieleniach. Historia – dłuższa o setki lat w przypadku Polski – bardzo ich oryginalny kształt demograficzny zmieniła. Jeszcze ciekawszy jest fakt, że w kompletnie odwrotnych kierunkach.

To Kanada w początkowym kształcie etniczno-językowym była prawie jednorodna: anglo-szkockim w jednej połowie i francuskim w drugiej. De iure oficjalnie tak zostało do dziś, co potwierdza zapis konstytucyjny – de facto jest to jednak bardzo ciekawa językowa wieża Babel.

Rzeczypospolita od późnych Piastów była przynajmniej trójjęzyczna. Dziś (naturalnie generalizuję, bo jest kwestia Kaszubów i Ślązaków ale i te mniejszości językowe na co dzień dość powszechnie używają języka polskiego)  jest zdecydowanie językowo jednolita. Co raz trudniej spotkać nawet tak miłe dla ucha dźwięczne akcenty i gwary regionalne.

Gdzie jesteś Itako?

Jaki masz kształt portu

i skały przybrzeżnej?

Wskaż kurs moim ptakom.

Znużony jestem już

cudami światów, hen.

Gwiazdami nad żaglem

i hukiem morskich burz.

Żagiel chcę swój zwinąć

i rzucić kotwicę.

Krople słów

Krople słów

Bogumił Pacak-Gamalski

Perhaps two words in English first: I just noticed myself that my post recently are all (or predominantly) in Polish. Have no idea why. Usually I use Polish when the subject matter is specifically about Poland or Polish people. The truth is I really don’t make a conscious choice about the language I’m using – when I think about it in Polish – I write in Polish; when I think about the subject in English, I write in English. So I have I become more Polish than Canadian suddenly, LOL? I don’t think it is possible. Maybe because of my recent accident I have become by necessity bound to the space of my apartment and most things in it are ‘Polish’: books on shelfs, paintings and photographs on the wall? For some reasons I was also listening to old Polish pop music from the (sic!). Does it mean that when I will go to Poland most of my sentimental stuff of walls and shelfs will be Canadian-English? Perhaps. After all- Canadian English was my language for a big majority of my life, entire adulthood.

But, be it what it is – next post is in Polish, too. For no other reasons but the fact that I thought of it in … Polish, LOL.

Gdy wstajesz tuż przed świtem, świat ledwie budzący się z tobą jest inny. Mów językiem poezji, zapomina o potocznym języku świata praktycznego. Wychodzisz na balkon i gapisz się w ten półsenny budzący się świat. Moment krótki to trwa tylko, ale w tym momencie gadasz, jak ten półsenny wróżbita jakieś wiersze pozbawione formy lub tą formę odrzuciwszy kompletnie. No, bo w takim świecie akcenty, sylaby, podział wersyfikacyjny – jest kompletnie bezużyteczny, nie pasuje w tym świecie półsennym. Świecie przed pierwszą ranną kawą.

Przedświt

Słowa, słowa, słowa;

zdania, jak pytania

kryją się za oknem

w mokrej deszczu mgle.

A ja jeszcze, jeszcze, jeszcze

szukam odpowiedzi na nie.

Znależć chcę te zdanie,

co odpowie na pytanie,

którego nie znam ciągle.

Tylko deszcze, tylko mgły.

słowa, jak ptaki wirujące

w tunelach strumieni kropli

wody, kropli słów niepewnych

świata, siebie wystraszonych.

A ja jeszcze, jeszcze, jeszcze

stoję w oknie mokrym

za firanką mgły, zapłakaną

szybą słów szukających domu.

Słowa bezdomne,

domy milczące,

deszcze zapłakane.

A ja jestem jeszcze

w drodze na łąki,

brzegiem biegu rzek

i ścieżkami strumieni.

Jeszcze tańczę wokół dębu,

jak kapłan Peruna,

jak wróżbita z Wolina

w świątyni Światowida.

Jestem jeszcze.

Jeszcze, jeszcze.

/B. Pacak-Gamalski, 26.04.25/

Central Park w Burnaby

Central Park w Burnaby

Bogumił Pacak-Gamalski

Urokliwe miejsce. Rozległa, z szerokimi alejkami, wąskimi ścieżkami w ramionach dwóch ruchliwych arterii ( Boundary i Kingsway), przestrzeń szerokiego oddechu, ucieczki. Odpowiednik słynnego Stanley Parku w Vancouverze u brzegów Pacyfiku. Sosny i tuje równie potężne, jak w Stanley. I masa kwitnących krzewów czarnych i czerwonych jeżyn (salmon berries), które czepiają się nogawek i rękawów, gdy wejdziesz w zarośla. Zdarza się ponoć i niedźwiedź, ale nigdy takiego tu nie spotkałem choć ostrzegające tablice były i wtedy i teraz widziałem.

Więc pojechałem wystukiwać laską echa starych spacerów…

Central Park

P-A Renoire

Pozostałeś ten sam, niezmieniony.

To ja się postrzałem, zwolniłem bieg,

nie ty Parku cudowny, stary, młody,

z legendą, wysokimi drzewami otoczony.

Nocą parną od spotkań pasji,

za dnia, jak w Lasku Bulońskim

na polankach zielonych z Renoira,

karminowe wino pragnienia gasi.

Młody mężczyzna przechodzi obok,

uśmiecha się oczami, wargami,

tańczącymi, jak gałęzie wierzb biodrami.

Bezgłośne szepty, spojrzenia, mowa bez słów –

Zmrok za chwilę cicho nadejdzie,

pochylą się, jak szyja Ledy, zielone gałęzie …    

                                                                                                                                                                                                                                                

Zaśpiewam ci piosenkę wędrowca. Zwykłą, prostą

Zaśpiewam ci piosenkę wędrowca. Zwykłą, prostą

Bogumił Pacak-Gamalski

Piosenka na drogę

Nasza droga mój miły,

nasze chmury nad nami

wzdłuż będą nam się wiły,

jak rzeki zakolami.

Nasza droga przez życie,

nasze życie w tej drodze,

i kochanie w niebycie!

Nasza droga kochany,

świtaniem i zachodem

szczodrze podarowanym

beztrosko, mimochodem.

Nasza droga przez życie,

nasze życie w tej drodze,

i kochanie w niebycie!

Nasza droga przez lasy,

dolinami przez łąki.

Darowane nam czasy,

noce gwiezdne i dzionki.

Nasza droga przez życie,

nasze życie w tej drodze,

i kochanie w niebycie!

Nasze droga wyśniona,

nasze ścieżki czułości.

niczym fala szalona.

Nasz gościniec miłości.

Nasza droga przez życie

i kochanie w niebycie!

(B. Pacak-Gamalski, 26.02.25)

Chalice

Bogumił Pacak-Gamalski-Graham

I have missed you still

I have missed you by

empty night and by

colorless daytime

I have missed you

yesterday on my walk

I have missed you today

when I got up from bed

I have missed you last year

and I’m missing you

this year the same

I have missed you

three years ago

the day you were

gone

I do get up in the morning; get dressed, have breakfast; clean the dishes afterwards and watch some news. I don’t go to concerts anymore or much less than I did in Halifax. It was terrible there, where every street, every park, every store reminded me of us being there together.  It is terrible here, where everywhere I go, I remember when younger us walked together. You are everywhere, and yet I know that you are nowhere. You are gone. Forever.

It was going to be easier they said, and I thought it would. It is not, or it is by the virtue that you can get used to even chronic pain. But the pain is not lesser and it is tiring all the same. After a while you are just tired of that chronic pain. You have had enough and you want to be gone, too. What is the point of maintaining that, which will never ease, never go away?

Oh, I know that mine is not special or rare and distinct. But suffering of others does not ease your pain. That would be a sick perversion. I know that you are no longer have any worries, unhappy days or sadness. You can’t ‘cause you are gone, nonexistent anymore. But it is the memory of you that pains me so much. I am the only holder, only chalice where you exist. For as long as I live, I will be that chalice containing you, and the pain.

Right now I am in the process or refurbishing my life again. Moving to place where we used have our happiest days, decades actually. No, not some sort idyllic frolicking in flowery meadow. A life with its bad days, but live full of love, nonetheless. It did exited me, when I got that idea, and I got struck with realization that I will be walking these trails, street, places as alone, as every day I did since you were gone. Yet, I’m looking forward to it. Strange. Somehow, can’t explain logically how it works, that chalice full of pain will not be as heavy? Or I will understand perhaps better why it is so heavy. Understanding a process might make it easier to go through it.

Yes, there is also that element of egoistic pleasure of ‘coming back home’. Sort of making it the full circle. Of course big part of that circle would be reconnecting with my old friends. Very dear people: older, younger, my age. Somehow our life and love did not preclude both of us from pursuing our own interests and social circles.  Much more on my part perhaps, not by design though or special privileges. I just did.

It will not make me happy in a conventional meaning of the world. It will however (or not?) allow me to live again, smile at times. Smile honestly, not politely.  

I will miss you

tomorrow again

I will miss you

as I did yesterday

I will miss you

till there is no longer

either night or day

in places we have lived

and places we have

never together been

until the chalice will

be broken and the wine

of life will be spilled

Escaping words and worlds

Bogumił Pacak-Gamalski

I have been silenced, my words escaped me. For the first time in a long while I have that strange feeling. Are there subjects not worthy a comment, an opinion? Gosh, no! Climate catastrophe with 2024 declared the warmest since temperatures were recorded; Trump and his enormous threat to peace and world stability; Ukraine failing under the yoke of huge armies and armaments of Russia, and as a side reflection of that – posing a growing threat to the safety of Polish borders. Perhaps European war is inevitable? War in Europe would be catastrophic beyond comprehension.

But I don’t have to add anything to these subjects. They only captivate my interest, worries for a moment. Like some side show on the peripheries of reality. My reality.

Ensuing grief? I’m not sure if this is just grief anymore. I am gradually loosing an interest in all of it, and I do mean: in all of it, the world around me. It is, I’m in it, but I’m outside of it.

Poetry still has some weight, some meaning, but even that meaning changed.

Our time

Do I write words or

do I write meanings?

What else is there more

in search of  being?

To look outward to

world and it’s people

or inward for you?

Meadow, church steeple?

But,  if I gaze to

stars, then Venus I

choose in hue of blue!

For yours, our divine

time we had for us,

when the world was mine.

(by B. Pacak_Gamalski, 2025)

Does that sonnet tell of me, does it fill me still to the brim of my soul and heart? It does in some way. But in some, I still yearn the company of friends. Of faces dear and voices warm. Still want to care about them, the dear ones, even if they don’t really need to be taken care of. It is often that the ‘caretaker’ of people needs to give that care more than those, who receive it.

As for the rest of the world outside of my inner one, it seems to be diminishing ever more. Objectively speaking that world is in great need of care – it just doesn’t hold any sway over me anymore or less and less.  Is it right to feel like that? I don’t know. I try to avoid passing judgment.  They say that you should never represent yourself in court of justice; you should have an advocate to do that. But who are ‘they’, anyway? And if they do pass a judgment – do I really care? Or will I remain silent, without words that used to be plentiful?

But when I will start write just words without meanings – someone please let me know and silence me.