Bogumił Pacak-Gamalski

Mama moja odchodziła od nas bardzo długo. Nie dzień po dniu, miesiąc po miesiącu ale rok po roku. Straszna choroba tracenia pamięci, która w okresie późnym zabiera też pamięć poruszania się, swobodnego mówienia jest i dla chorego i dla bliskich okrutnym doświadczeniem. W 2017 Mama była już w tym późniejszym stadium choroby ale jeszcze były dni lepsze. Nie mogła już chodzić samodzielnie, spacery dłuższe, nawet w wózku inwalidzkim, uciekły nam w przeszłość. A chodziliśmy na te spacery po łąkach i parkach codziennie bodaj. I gdy Mama zbliżała się do końca tej największej wędrówki jaką jest nasze życie – wybrałem się z Nią na jeden jeszcze spacer: wyimaginowany ale jakże naturalny jednocześnie. Spacer poetycki. Bardzo mi pomógł.

Mamie

Więc idziemy trzymając się za ręce.

Most jest strasznie długi,

pełen zakrętów, jak rozłożony

między jaskiniami płaski ogon smoka.

Po obu stronach płoną złotem i brązami

jesienne gałęzie ubrane w barwne

 rękawy brokatowej bluzki z czereśni.

Gdzieniegdzie lśnią karminem

ciężkie korale jesionów i dębów,

gdzie indziej – złote girlandy brzóz.

Mama mówi: ach, jak tu pięknie.

Nie idź za szybko, zwolnij i patrz.

Odpowiadam: mamo, most bardzo długi,

jest jeszcze daleko, noc zapadnie,

będzie zimno, możemy się zgubić.

A ona odpowiada: nie bój się,

nie zgubimy się. Popatrz, tam na skałce

kamień płaski cały obrośnięty mchem,

jak poduszka, obok kępki borówek czerwonych

i fioletowy wrzos pachnie tak uroczo.

Położymy się, odpoczniemy, niebo

będzie gwiazd pełne. Kołysankę ci zanucę.

I rankiem dalej pójdziemy.

(10.2017)

---

I kilka z tygodni/dni ostatnich.

Papierowy Kosmos

Szeregami idą żółte drzewa

nad nimi chmury zielonego nieba

z niej tasiemkami spływa rzeka

nad nią papierowa tęcza z mleka

W tym świecie z papier-mâché

w kapeluszach z wycinanek

chodzą ludzie ulicami miast

i wiosek konstelacji Origami

Tam ptaszki czarne i białe

bardzo wielkie i całkiem małe

wesoło podskakują jak gumki

śpiewając arie Verdiego i dumki

Miły bardzo jest ten świat Origami

chętnie bym zamieszkał tam

gdybym do bram jego klucz miał

igły klej i nożyczki spakowane już

Uśmiech tylko wyszminkować

oczy trochę podmalować

i rumieńce zazielenić jak trawa

jakaż będzie radość i zabawa

(jesień, 2024)

Pytanie

Ognisko z wolna dogasa. Strzelają jeszcze

bierwiona językami pomarańczowego ognia,

żar bije ze złotych brył utleniających się

fragmentów kosmicznych meteorów.

Jestem, ciągle jeszcze jestem.

Nie prosiłem o to – ale stało się.

Może tak być miało, więc jestem.

O czym mam świadczyć,

czy mam jakąś misję,

której celu mi nie ujawniono?

Nie wiem, ale wiem, że jestem

choć wolałbym już nie być.

Ciemne korony potężnych świerków

odbijają się w srebrno-zielonkawej

wodzie jeziora Dee, gdzieś w górach

nad doliną Okanagan w Kanadzie.

Jest zimno mimo słońca.

Żółtymi piórami wioseł

chłostam zielonkawo-szarą wodę.

Więc jestem.

Ogień w ognisku,

kajak w wodzie,

słońce w górze,

– więc jestem.

(11.10.2024)

Każdy wiersz ma swoje ograniczenia formy, nawet wiersz wolny, któremu te ramki autor sam majstruje. Gdy nijak przyciąć do foremki go nie można – w sukurs przychodzi proza poetycka.

Przybysze

Jest październik – wieczór nadchodzi szybko. Z ciemności nadlatują skrzydlaci wysłannicy Nie wiem czy ukazują się z płonącego w ognisku lasu, czy z zimnego jeziora, czy też nadlatują z niebios uczepieni dyszla rydwanu Heliosa.

Lepią opierzonymi szponami figurynkę z gliny i skrzeczą ochrypłym głosem: idź do Aleksandrii po zmierzchu i wynieś z Biblioteki księgi dziejów Aleksandra z Macedonii. O północy dokładnie pójdź pod latarnię Aleksandryjską i recytuj na głos jego losy.

Gdy zrozumiesz jego ból po stracie oblubieńca – znajdziesz klucz do własnego. Powiedziane jest: nikt nie ma prawa bólu nosić w srebrnej klatce zawieszonej jak szkaplerz na szyi. Bóle, jak radość muszą być wolne, jak zefiry

Zazdrość o własność bólu doprowadziła Zefira do śmierci ukochanego Hiacynta. Wszystko należy do wszystkich.

Tak mówili skrzydlaci przybysze. Czymże z tego co zrozumiał? Jak tłumaczyć przepowiednie delfickie i nauki Pytii ze świątyni Apollina? Czyż odurzona toksycznymi oparami kapłanka mogła wiedzieć o wszystkim i o wszystkich?

Pewnie nie. Ale muszę uznać szlachetność bólu Aleksandra, muszę uchylić czoła wobec rozpaczy Orfeusza.

Ceną wielkiej miłości, głębokiej, czułej, najszczerszej jest zawsze Strata. Okrutna, bezwzględna. Czy jest to cena zbyt wysoka? Dla lękliwych – tak. Dla głodnych i spragnionych – nie. Nędzarza czyni bogatym nawet w tej stracie. A bogactwem faktycznie należy się dzielić, gdyż skąpstwo jest cechą prawdziwie obrzydliwą. Gdy piszę o stracie potwierdzam wszak, że miałem bogactwo nieopisywalne. Więc straty się wstydzić nie należy, bólu ukrywać. Mój Hiacynt przez to będzie żył we mnie, doda nadziei innym. O, Aleksandrze – jakżeś mądrze zrobił budując bibliotekę i wierzę światła rozpraszającego ciemność wątpliwości! Jakżeś czuły był wobec potomnych Orfeuszu zostawiając świadectwo bólu. Strata uwięziona w celi ciszy jest śmiercią pamiętania, śmiercią iskry nadziei dla innych, że miłość jest, że szukać warto i cena za nią nie jest nigdy zbyt wysoka.

_14.10.24