Bogumił Pacak-Gamalski
Moja poezja wyrastała z wysokich traw naszej miłości. Nie była wyłącznie moja – była nasza, ja byłem po prostu skrybą, który ją notował. A teraz muszę się nauczyć pisać wiersze tylko moje. Po tych długich dekadach nie jest to łatwe. Tak mało mnie tamtego sprzed wielu, wielu lat nim spotkałem Ciebie, zostało. Gdzieś jakieś jądro, jakiś rdzeń, płomyk nikły jedynie.
Tylko, że ta przeszłość jest naturalnie moją teraźniejszością, nie wyparowała, nie zniknęła bez śladu. Jest naturalnym, explicite widocznym budulcem teraźniejszości. Świat każdego człowieka rodzi się tylko raz z odmętów niebytu. Co istnieje dziś jest zbiorem przeszłości, teraźniejszości i obietnicy przyszłości. Jedynie wtedy tworzy pełną całość, continuum bytu człowieczego. Odebranie jednej z tych sfer czyni nas inwalidą, człowiekiem niepełnym.
Bez względu na emocjonalne i intelektualne próby, ćwiczenia i zaklinania – przeszłość nie da się zamknąć w szufladzie, w walizce, w albumach zdjęć. Więc zmuszony jestem albo wybrać milczenie lub samodzielne, na nowo odkrywane, odgrzebywane z kurzu dekad, samodzielne pisanie bez Ciebie – mojej gwiazdy przewodniej.
Jest to bardzo trudno oswajać na nowo słowa, zaklinać nimi świat wokół siebie i na odległych kontynentach, planetach innych kosmosów wyobraźni. Czas uwolnić Cię (i się) z mojej troskliwej, a zazdrosnej obecności. Czy jeszcze potrafię? Pojęcia nie mam. Dałeś mi życie na powitanie, zostawiłeś śmierć na pożegnanie. Nie mnie jedynie i nie Tobie tylko to się zdarzyło. Ale wcale dla nas nie jest to w niczym pomocne. Każdy tą drogę inaczej i na nowo odkrywa, bądź pozostaje w miejscu.
Ten trudny, krnąbrny (inaczej go napisać nie potrafiłem, gdyż krnąbrnie nie chciał być napisany i każde słowo z uporem wzbraniało się stanąć w szeregu zdania, opisu, refleksji) wiersz ma być cezurą nie tyle formy zapisu poetyckiego, ile mojej poetyki in corpore. Bardziej to chyba zaznaczać się może w emocjonalnej treści niż w sposobie zapisu jako takim. Wszak nie odcinam się (bo jest to niemożliwe) od swojej, naszej przeszłości. Po prostu musze żyć, a więc i pisać, treściami teraźniejszości. Samodzielnie, bez używanie Ciebie, jak swojej peleryny, płaszcza, mojego oddechu i nowej fabuły życia. Nie możesz mnie więcej za rękę prowadzić. Dawać mi spokoju i pewności, która jakże ułatwiała pisanie. Byłeś moim Domem – teraz muszę sam nowe meble wstawiać, robić zakupy dla siebie, nie dla nas. Naturalnie, że nigdy nie zapomnę. Ale nie mogę zamknąć się w przeszłości, mimo, że tak łatwo i tak miło w nią uciekać. Nie wiem też czy mi się to uda, czy potrafię pisać nowe wiersze, gdy pisać już te napisane od dawna jest zamkniętym rozdziałem. Bezwzględnie ciągle dużo jest jeszcze tych, które bieli kartki niezapisanej nigdy nie zobaczyły. Może jednak nie powinny. Może należą do tamtego, nieistniejącego już świata. Te, które zapomniałem zapisać – należy zostawić, pozwolić im ulecieć gdzieś, w swobodę nieładu i nieistnienia. Żaden chyba poeta nie zapisał wszystkich swoich wierszy, bo nie sposób, tak jak kompozytor nie jest w stanie zapisać każdej muzyki, która stale mu w duszy gra. Gdyby tak było, poeci by przestawali pisać bardzo wcześnie, a kompozytorzy, po którejś sonacie by milkli. Wszystkiego jest naprawdę ograniczona ilość.
A więc ten wiersz, ten właśnie muszę napisać, by mógł zobaczyć świat i abym ja mógł go przeczytać.
By Ciebie uwolnić od mojej słabości, zależności, mojego głodu nieustającego. Pewnie dlatego jest taki krnąbrny, tak ze mną walczący.
Calgary, AB. 1986-94; Burnaby/Surrey, BC. 1994-2018; Dartmouth. N.S. 2018-22
Czas uwolnić Twoja dłoń, wiem, że muszę
przestać ją zamykać w mojej silnie,
aż do bólu kostek nadgarstka.
Prawda, nie wyrywasz jej z mojej,
nie chcąc zadać bólu ponad
moje granice zniesienie bólu.
Ale musze Ci pozwolić odejść.
Brzoza, którą zasadziłem pod naszym
oknem wyrosła wysoko, zdrowo.
Nie wymaga już mojej opieki,
sięga nad okna naszej sypialni.
Daje poszum, cień nowym mieszkańcom.
Ty też już zmęczony być musisz tym
wracaniem częstym do brzegu mojego
łóżka, nasłuchiwaniem czy płaczę,
czy śpię. Możesz przestać, zasłużyłeś
na spokój. Nauczyłem się chodzić,
głaskać korę drzew, nauczyłem się
głaskać ludzi dotykiem słowa.
Nie umiem jeszcze kochać. Zaiste
jednak mało jest ludzi, którzy
potrafią wszystko. Wszystko, to bardzo
dużo. Mnie już przecież wszystkiego też
nie potrzeba, moje wędrówki są
krótsze, moje wspinaczki złagodniały.
Chmur na niebie ni gwiazd nocy dotykać
nie muszę: znam ich materię, energię.
Wystarczy. Nauczyłeś mnie tylu
rzeczy i tylu żyć. Poznałem śmierć.
Zwalniam mój zachwyt Twoją dłonią,
otwieram rygiel drzwi i okiennic:
idź, gdzie Twoja droga wiedzie, nie patrz
wstecz. Może kiedyś spotkasz mnie znów
idącego tą samą drogą do
Ciebie. Nie wiem, ale Ty powinieneś już.
Ta wiedza ciągle dla mnie zakryta.
Ale droga, którą szliśmy dotąd
doprowadziła nas do łąk szczęścia.
Więc idź. Czas byś spokojnie zasnął Ty.
/ B. P-G, grudzień 2025, Surrey/
> > Pogwarki < < 